Hướng dẫn cách chơi

Cách chơi cờ vua – Phần 1: Những điều cơ bản trong cờ vua

Cờ vua là một trò chơi board game (trò chơi dạng bảng) dành cho hai người. Ngày nay, cờ vua là một trong những trò chơi phổ biến nhất thế giới, được hàng triệu người trên toàn thế giới chơi tại nhà, ở câu lạc bộ, trên trực tuyến, qua thư từ, và trong các giải đấu. Để chơi cờ vua dễ dàng, bạn cần thiết phải hiểu rõ các quy tắc chơi cờ. Vậy quy tắc chơi cờ bao gồm nhưng gì? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu ngay sau đây.

Chủ đề này sẽ có 6 phần, cụ thể như sau: (tên các phần có thể thay đổi)

Phần 1: Những điều cơ bản trong cờ vuaPhần 2: Công thức kiểm soát thế cờPhần 3: Một số khai cuộc cơ bảnPhần 4: Một số khai cuộc nâng caoPhần 5: Một số đòn phối hợp phổ biếnPhần 6: Tàn cuộc – Nhận biết và làm quen

Nếu có thể vận dụng tốt những kiến thức trong chủ đề này, bạn sẽ có khả năng chơi cờ vua tuyệt vời!

I – Quy tắc cơ bản trong cờ vua

1. Sắp xếp bàn cờ

Khi ván cờ bắt đầu, bàn cờ được sắp xếp để mỗi đấu thủ đều có ô trắng (hoặc ô màu nhạt) ở góc dưới tay phải và ô đen (hoặc ô màu đậm) ở góc dưới tay trái.

Thiết lập bàn cờ vua
Thiết lập bàn cờ vua (Nguồn: CHESScom)

Ở hàng 1 đối với phía trắng hay hàng 8 đối với phía đen, quân xe nằm ở hai góc, quân mã nằm cạnh đó, tiếp theo là quân tượng, cuối cùng là quân hậu (hậu đen ô đen, hậu trắng ô trắng) và quân vua nằm ở ô còn lại. Ở hàng 2 đối với phía trắng hay hàng 7 đối với phía đen, bố trí 8 quân tốt, mỗi quân tốt ở một ô.

2. Di chuyển quân cờ

Để thực hiện một nước đi, ta cần phải di chuyển một quân cờ (một số nước đi đặc biệt cho phép di chuyển hai quân cờ). Mỗi quân cờ trong 6 loại khác nhau để có cách di chuyển khác nhau. Những quân cờ không thể đi xuyên những quân cờ khác (trừ quân mã có thể nhảy qua các quân khác), và không thể nào đi vào ô cờ có chứa quân của chính mình. Tuy nhiên, chúng có thể di chuyển đến nơi quân cờ của đối thủ để bắt quân cờ đó (bằng việc di chuyển đến ô cờ đó và chiếm lấy vị trí), phòng thủ cho các quân cờ khác khỏi bị đối phương bắt, hoặc kiểm soát những ô cờ có tính chiến lược trong ván đấu.

Di chuyển Vua

Vua là quân cờ quan trọng nhất trong bất kỳ ván cờ. Vua chỉ có thể di chuyển một ô ở mọi hướng – lên, xuống, qua, lại và đi chéo. Vua không thể đi vào vị trí bị chiếu được (nơi mà vua sẽ bị bắt). Khi mà vua bị tấn công bởi các quân cờ khác, nó được gọi là “chiếu”. Khi mà vua bị tấn bởi các quân cờ khác mà không có nước đi nào có thể hóa giải sự tấn công này, nó được gọi là “chiếu hết”.

Di chuyển Vua
Di chuyển vua (Nguồn: CHESScom)

Di chuyển Hậu

Quân hậu là quân cờ quyền lực nhất. Nó có thể di chuyển bất cứ hướng nào – Tiến, lùi, ngang hoặc là chéo – di chuyển xa đến đâu cũng được miễn là nó không đi xuyên qua các quân cờ khác. Và như tất cả mọi quân cờ, nếu quân hậu bắt được một quân của đối phương, thì nước đi đó kết thúc và quân hậu thay thế vị trí quân bắt được.

Hãy cẩn thận vì quân hậu là một trong những quân mà đối thủ luôn muốn tiêu diệt trước tiên. Một số ván cờ có thể bị thay đổi cục diện nếu mất đi quân hậu!

Di chuyển Hậu
Di chuyển Hậu (Nguồn: CHESScom)

Di chuyển Xe

Quân xe có thể di chuyển xa nhất có thể, nhưng chỉ di chuyển tiến lùi, và sang ngang. Quân xe rất mạnh khi chúng có thể dùng để kiểm soát những cột dọc và hàng ngang có tính chiến lược; hoặc cũng có thể dùng để phối hợp chồng quân cùng quân xe còn lại hoặc quân hậu.

Di chuyển Xe
Di chuyển Xe (Nguồn: CHESScom)

Di chuyển Giám mục (Tượng)

Quân Giám mục (hay còn gọi là quân Tượng) có thể di chuyển xa nhất có thể, nhưng chỉ có thể đi chéo. Mỗi quân tượng bắt đầu ở một ô màu (sáng hay tối) và sẽ luôn luôn đứng ở ô màu đó. Các quân tượng phối hợp tốt với nhau vì chúng bù đắp cho điểm yếu của nhau.

Di chuyển Tượng
Di chuyển Tượng (Nguồn: CHESScom)

Di chuyển Mã

Quân Mã có cách di chuyển khác lạ so với các quân khác – di chuyển hai ô một hướng, rồi một ô quay ngoặt 90 độ, giống như hình chữ “L”. Quân mã là quân duy nhất có thể nhảy qua một quân khác. Quân Mã trong khai cuộc và trung cuộc thường dùng để kiểm soát nhiều ô chiến lược, chúng rất mạnh trong giai đoạn mở đầu.

Di chuyển Mã
Di chuyển Mã (Nguồn: CHESScom)

Di chuyển Tốt

Quân tốt đặc biệt ở chỗ cách nó di chuyển khác cách nó bắt quân: chúng đi thẳng, nhưng bắt quân chéo. Các quân tốt chỉ có thể tiến một bước trong một lượt, trừ lượt đầu tiên chúng có thể tiến hai bước. Quân tốt chỉ có thể bắt quân địch ở phía chéo trước nó và chúng không thể đi hay bắt quân phía ngược lại. Nếu có một quân cờ đứng trước mặt, quân tốt không thể nào đi tiếp hay ăn quân cờ đó.

Quân tốt tuy rất yếu nhưng ở tàn cuộc, nó là một trong những yếu tố để giành chiến thắng vì nó có khả năng Phong cấp thành quân cờ khác (Hậu, Mã, Xe, Tượng).

Di chuyển Tốt
Di chuyển Tốt (Nguồn: CHESScom)

3. Quy tắc thông thường của một ván đấu bất kỳ

Một ván cờ bất kỳ có những quy tắc sau:

  • Người điều khiển quân trắng được xuất phát đầu tiên và đi một nước đi, sau đó mới đến người điều khiển quân đen. Sau khi người điều khiển quân đen hoàn thành một nước đi, người điều khiển quân trắng sẽ được thực hiện một nước đi… và cứ như thế cho đến hết trận.
  • Nhiệm vụ của người điều khiển quân cờ là chiến thắng ván cờ bằng cách đưa vua vào thế bị “chiếu hết” và không để cho đối thủ làm điều tương tự.

4. Quy tắc thông thường của một ván đấu bất kỳ

Một ván cờ bất kỳ có những quy tắc sau:

5. Một số quy luật đặc biệt của Cờ vua

Theo CHESScom, đa số các quy tắc của Cờ vua nhằm mục đích để tạo cho trò chơi vui và thú vị hơn. Ngoài ra, các quy luật này còn đảm bảo tính công bằng và chặt chẽ cho Cờ vua.

Phong cấp

Quân tốt có một khả năng đặc biệt là nếu nó di chuyển đến hàng cuối cùng phía bên kia bàn cờ, nó sẽ được thay thế bằng một quân cờ khác (đây gọi là Phong cấp).

Phong cấp
Phong cấp (Nguồn: CHESScom)

Quân tốt thường được phong cấp thành quân hậu. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, quân tốt có thể phong thành quân Mã, Xe, Tượng.

Bắt tốt qua đường

Bắt tốt qua đường (hay còn gọi là en passent), xảy ra khi quân tốt xuất phát với việc di chuyển hai ô đầu tiên, và sau đó kết thúc tại vị trí đứng cạnh quân tốt đối phương (nhảy qua khỏi ô mà tốt đối phương có thể bắt nó), con tốt đối phương lúc này có quyền được bắt quân tốt đó.

Bắt tốt qua đường (Nguồn: CHESScom)

Nhập thành

Nước đi này cho phép bạn thực hiện 2 việc rất quan trọng trong cùng một lượt: đưa quân Vua của bạn tới vị trí an toàn hơn (tùy trường hợp), và cho phép quân Xe rời khỏi góc bàn cờ và tham gia cuộc chơi. Lượt đi nhập thành của một người chơi bao gồm: di chuyển Vua hai ô về một phía của bàn cờ (chỉ được phép đi ngang) và quân Xe (trong góc, hướng Vua di chuyển) ra phía ngoài, đứng cạnh Vua nhưng ở phía ngược lại.

Tuy nhiên, phải đảm bảo các yêu cầu sau thì mới đi được nước nhập thành:

  • Lượt này phải là lượt đi đầu tiên của vua
  • Lượt này phải là lượt đi đầu tiên của quân xe
  • Không được có bất kỳ quân nào khác giữa con vua và con xe
  • Con vua không thể bị chiếu hoặc đi cắt qua đường chiếu
Nhập thành (Nguồn: CHESScom)

6. Kí hiệu nước đi cờ vua

Kí hiệu đã được phát minh ra để chúng ta có thể phân tích ván đấu sau khi chơi. Nhờ vào nó. chúng ta có thể ghi lại toàn bộ ván đấu và tái hiện lại tùy thích. Chúng ta phải ghi lại thật chính xác nước đi của bạn và đối thủ.

Mỗi ô vuông có tọa độ và mỗi quân cờ được đại diện bởi một kí tự (N cho quân Mã, B cho quân Tượng, Q cho quân Hậu, R cho quân Xe và K cho quân Vua, riêng quân tốt không có ký hiệu).

Để ghi lại một nước đi, bạn phải cho tên của quân cờ và vị trí bạn mua đưa quân đó đến. Nếu một quân cờ bị bắt, bạn sẽ thêm vào ký hiệu x thay cho “bắt cờ” trước vị trí của ô cờ đích đến.

Ví dụ như ở thế cờ trên quân tốt đen ở ô f5 bắt quân tốt trắng ở e4, nước đi này sẽ được ghi là fxe4. Với f chỉ quân tốt ở dãy f (đối với quân Mã, Xe, Tượng, Hậu, Vua có thêm chữ cái viết tắt ở trước tên dãy), bắt quân (ký hiệu là “x”) và kết thúc ở ô e4.

Các ký hiệu cờ vua khác:

x: bắt quân0-0: nhập thành bên Vua (nhập thành ngắn)0-0-0: nhập thành bên Hậu (nhập thành dài)+: chiếu#: chiếu hết1-0: bên quân trắng chiến thắng0-1: bên quân đen chiến thắng1/2-1/2: ván đấu có kết quả hòa

Trên đây là toàn bộ nội dung Phần 1: Những điều cơ bản trong cờ vua. Hi vọng các bạn thích nó.

Tham gia câu lạc bộ TwentyOne Chess: https://www.chess.com/club/twentyone-chess

Đánh giá bài viết

Tiến Đạt

Tiến Đạt - Founder của Hdcit.edu.vn đã tích luỹ hơn 5 năm quý báu hoạt động trong lĩnh vực Tài Chính - Ngân Hàng. Mình sẵn sàng lan tỏa những kiến thức và kinh nghiệm sâu sắc mà mình đã gom góp được, đem đến cho bạn những thông tin hữu ích và giá trị thiết thực.
Back to top button